Falënderimi i takon All-llahut [subhanehu ve teala], i Cili na mundësoi ta kuptojmë akiden (besimin) e vërtet.
Ndërsa salavate dhe selame dërgojmë për Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], familjen e tij të pastër, shokët e tij besnik dhe mbi gjithë ata që e pasojnë rrugën e tij me dinjitet deri në Ditën e Gjykimit.
S’ka dyshim se të folurit dhe të shkruarit për akidën (besimin) e vërtet dhe të sqaruarit e bazave dhe thelbeve të saja është prej çështjeve më të rëndësishme dhe primare në fe. Ngase ekzistenca e Islamit gjindet tek përmirësimi i besimit të drejtë. Me përmirësimin e akides përmirësohet njeriu në tërësi. Me korrigjimin dhe restaurimin e akides korrigjohet e gjithë shoqëria dhe jep fryte të bujshme dhe efekte pozitive. Gjithashtu dhe me dobësimin dhe prishjen e akidës prishet njerëzimi dhe Islami.
Nëse bëjmë një pasqyrim dhe studim të shkurtë në gjendjen e njerëzve do të vërejmë se shumë prej tyre kanë gabime dhe mangësi në akide, qofshin këto gabime dhe mangësi në të folurin e tyre apo në veprat e tyre.
I gjithë ky defekt është si rezultat i moskushtuarit rëndësi dhe kujdes mësimit të akides (besimit) në mënyrë të mirëfilltë dhe veprat që e prishin dhe ndikojnë negativisht në besimin e njeriut.
Ndodhë që të takosh një njeri që supozon se është besimtar i mirëfilltë, ka takvallek dhe se ka njohuri për besimin islam, mirëpo nuk është çudi të vëreshë se ai vepron punë që bien ndeshë dhe në kontradikta me parimet që ai thërret apo ua mëson të tjerëve.
Ka shumë prej tyre që nuk e përfillim mësimin e akides dhe as që i japin rëndësi duke menduar se nuk ka nevojë për ta mësuar akiden dhe se umeti nuk ka nevojë për këtë. Mirëpo, nëse ia parashtron një pyetje të thjeshtë se cilët janë kushtet dhe negacionet e Shehadetit e gjen memec ngase nuk din se si të përgjigjet.
Dijetari i Famshëm Muhamed ibën Abdulvehabi thotë: “Dije vëlla i dashur -Allahu të mëshiroftë- se kërkimi i diturisë është obligim për çdo musliman ngase me dituri kurohet shpirti prej dyshimeve dhe sëmundjeve të tjera. Gjëja më e rëndësishme për njeriun në këtë aspekt është ta mësojë fenë e tij, dhe të vepron më atë çfarë ka mësuar ngase është prej shkaqeve për t'u futur në xhenet dhe mos njohja e fesë dhe injoranca në akide (besim) është shkak i futjes së njeriut në zjarr.” 1
Andaj është përgjegjësi dhe detyrë e çdo muslimani, i cili ka frik se një ditë do të qëndrojë para All-llahut, ta mësojë akiden dhe të ketë frikë dhe të jetë i ndërgjegjshëm që mos të bie në rrjetën dhe në kthetrat e shirkut dhe veprave që e kundërshtojnë apo janë në kontradiktë me teuhidin (besimin).
Dijetari i famshëm Muhamed ibën Abdulvehabi fletë mbi rëndësinë e kësaj teme dhe thotë: “Dije vëlla i dashur se çështja e akides është prej çështjeve më të rëndësishme dhe më më peshë. Andaj është detyrë dhe obligim i çdo muslimani të kujdeset për të, dhe të mos bie në ndonjë vepër që e prish besimin duke mos e ndjerë. Le ta mësojë Islamin dhe kufrin (mosbesimin) që në këtë mënyrë i qartësohet e sakta prej gënjeshtrës, që kështu të jetë largpamës dhe të qëndrojë mbi baza të sigurta dhe mos të mashtrohet me pasuesit e injorancës dhe dyshimeve, edhe përse ata janë shumicë në numër por ata nuk kanë peshë dhe as pozitë tek All-llahu [subhanehu ve teala] dhe i Dërguari i tij." 2
Vëlla i dashur, nëse ndalësh dhe mediton një periudhë të shkurtë do të vëresh se shumë njerëz kanë gabime dhe lëshime në akide, këto gabime apo lëshimi mund të vëresh në shprehjet dhe veprat e tyre që direkt bien ndesh me teuhidin (Besimin) e pastër. Madje vëren tek shumica e tyre defekte dhe të meta në vetë kuptimin e teuhidit dhe realitetit të shirkut dhe veprave që e prishin, njollosin dhe cenojnë teuhidin (Besimin). Ky është një ndër shkaqet kryesore që më bëri të shkruaj mbi rëndësinë e akides dhe se përse duhet të kujdesemi dhe ta mësojmë akiden (Besimin).
Nga ana gjuhësore fjala teuhid do të thotë “njësim”, “unifikim” dhe vjen nga fjala arabe (uehade), e cila do të thotë të njësosh.
Ndërsa në aspektin fetar tehuid do të thotë “Besimi se All-llahu është Një, pa partner në dominimin e Tij dhe veprimet e Tij (Rububije); Një, i pangjashëm me asgjë dhe Një i pangjashëm në cilësitë e Tij (Esmaa ue Sifaat); Një, pa rival në Hyjninë e Tij dhe në adhurim (Uluhije).
Teuhidi ndahet në tri pjesë:
1. Teuhidi Rububije
2. Teuhidi Uluhije, el Ibade
3. Teuhidi Esmaa ue Sifaat
Ndarja e teuhidit në tri pjesë nuk është decide dhe as që e ka ndarë i Dërguari i All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe as shokët e tij, por ndarjen e teuhidit ndodhi në mënyrë induktive dhe pas ekzaminimit të citateve të Kur'anit dhe Hadithet e të Dërguarit të All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
Dijetari i famshëm Bekr Ebu Zejd – Allahu e ruajt – thotë: “Ndarja e teuhidit u bë në mënyrë induktive dhe pas ekzaminimit të ajeteve dhe haditheve gjithashtu argumenton se kjo ndarje ishte edhe tek dijetarët e parë si Ibën Mendah, Ibën Xherir et-Tabari dhe shumë të tjerë.”
1. Teuhidi Rububije
Teuhid Rububije do të thotë: Bindshmëria e fuqishme se All-llahu [subhanehu ve teala] është Zot, i cili veçohet me disa vepra që nuk i posedon askush pos Tij, siç janë; krijimi, furnizim, sundimi, vetëm Ai është që dhuron dhe merë shpirtrat vetëm Ai u sjellë dobi apo dëm dhe se vetëm Ai i pranon lutjet e krijesave.
Thotë All-llahu i Madhëruar:
??? ???????????????? ????????? ???????? ??????? ?????????? ???? ???? ??????? ?????? ??????? ??????????? ????? ????????? ??????????? ??? ?????? ?????? ???? ???????? ???????????
"O njerëz! Përkujtoni Mirësitë e Allahut mbi ju! A ka krijues tjetër përveç Allahut i cili do t’ju furnizojë ju nga qielli dhe toka? La ilahe il-la Huve (Nuk ka të adhuruar tjetër të merituar përveç Atij). Si atëherë po largoheni?" [Fatir, 3]
??????? ???????? ????? ???? ???????? ?????? ????????????
"A është njësoj atëherë Ai i Cili krijon me atë që s’bën asgjë? A nuk do të përkujtoni atëherë (Begatitë e Allahut) e të vini mend?" [En-Nahl, 17]
????????? ??????? ???????? ????????? ?????? ????? ????? ?????? ???????
"I Lartësuar me Madhështi qoftë Ai, në Dorë të të Cilit është Mbisundimi dhe Ai është i Zoti për të bërë çdo gjë." [El-Mulk, 1]
???? ??? ??????? ????????? ????? ?????? ?????? ??????? ????? ??????? ???????? ??? ??????? ???????????
"Thuaju: “Në Dorë të Kujt është i mbisundimi i gjithçkaje? Dhe Ai mbron gjithçka, ndërsa kundër të Cilit nuk ka asnjë mbrojtës, veç sikur ta dinit?” [El-Mu'minun, 88]
(Nëse Allahu shpëton dikë, askush nuk mund ta ndëshkojë atë dhe nëse Allahu ndëshkon dikë, askush nuk mund ta shpëtojë atë). (Tefsir El-Kurtubi).
????? ????????? ?????? ??????? ?????? ????????????? ?????????? ??? ??????? ???????? ????? ???????? ????? ????????? ??????? ????????? ?????????? ?????????? ???????? ??????????? ??????????? ???????????? ???????????? ?????????? ????? ???? ????????? ?????????? ????????? ?????? ????? ?????????????
"Vërtet që Zoti juaj është Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe tokën në Gjashtë Ditë dhe pastaj Ai Isteva (u ngrit lart e qëndroi mbi) Arsh (Fronin e Tij Madhështor vërtet ashtu siç i shkon Madhështisë së Tij). Ai sjell natën si mbulesë të ditës dhe secila duke synuar tjetrën pandërprerë; dhe Ai krijoi edhe diellin, edhe hënën, edhe yjet të nënshtruar ndaj Urdhërit të Tij. Padyshim që i Tij është Krijimi dhe Komandimi. I Shenjtëruar dhe i Lartësuar qoftë Allahu, Zoti i Aleminit (i gjithë botëve, i gjithçkaje që ekziston, i njerëzve dhe i xhindeve)." [El-A’araf, 54]
2. Teuhid Uluhije
Teuhid Uluhije do të thotë: Të njësuarit e Allahut me adhurim, e gjithë ky teuhid ndërtohet mbi sinqeritetin, pra të gjitha adhurimet të jenë të sinqerta për All-llahun [subhanehu ve teala] duke mos pasur në adhurimi askush tjetër pjesë.
Dijetari i Islamit Ibën Tejjmije thotë: “Realiteti i Teuhidit është që të adhurohet vetëm All-llahu [subhanehu ve teala], t’i lutemi vetëm Atij, t’i kemi frik vetëm atij, mos ti mbështetemi askujt përveç Atij, i gjithë adhurimi të jetë vetëm për Atë, të gjithë këto mos të jen për ndonjë person, mos t’i merr për adhurues melaqet apo pejgamberët.”
Dijetari islam Sulejman ibën Abdullah thotë: “Ky lloj i teuhidit është thelbi i fesë, gjithashtu është thirrja e të gjithë pejgambereve, dhe ky teuhid është realiteti i fjales “La ilahe il-lall-llah”. Në një vend tjetër thotë: “Për këtë teuhid u krijuan krijesat dhe gjithësia, u dërguan pejgamberët, zbritën librat, për këtë teuhid u dalluan njerëzit në besimtar dhe jobesimtar, të lumtur banor te xhenetir dhe të pikëlluar banor të zjarrit.” 3
Thotë All-llahu i Madhëruar:
???????? ????????? ??? ????? ??????? ????????? ???? ?????????? ?????? ?????????????? ??????????? ????????? ????? ????? ?????? ????????? ????? ??????? ???????? ??????????? ?????????? ??? ???????? ??????????? ?????? ????? ????????? ???????????????
"Dhe me të vërtetë që Ne kemi dërguar te çdo Ummet (bashkësi njerëzish, popull, komb) të Dërguar (duke shpallur): “Adhuroni vetëm Allahun dhe shmanguni dhe i rrini larg Tagutit (shejtanëve ose çdo gjëje tjetër që adhurohet pos Allahut).” Pastaj, pati prej atyre popujve të cilët Allahu i drejtoi, pati edhe të tjerë të cilët e merituan dhe iu bë e pashmangshme rruga e gabuar. Udhëtoni pra nëpër tokë dhe shikoni se si ishte fundi i atyre të cilët përgënjeshtruan (të vërtetën)." [En-Nahel, 36]
????? ??????????? ??? ???????? ??? ???????? ?????? ?????? ???????? ??????? ??? ?????? ?????? ????? ????????????
"Dhe Ne nuk kemi sjellë ndonjë të Dërguar para teje (O Muhammed) e që të mos e kemi frymëzuar Ne (duke i thënë): “La ilahe il-la Ene (nuk ka të adhuruar tjetër të merituar veç Meje - Allahu), pra më adhuroni Mua të Vetëm.” [El-Enbija, 25]
????? ???????? ???????? ?????????? ?????? ?????????????
"Dhe Unë (Allahu) nuk i krijova njerëzit dhe xhindet, veçse që ata të më adhurojnë vetëm Mua." [Edh-Dharijat, 56]
???????? ??????????? ?????? ????? ???????? ??????? ??? ?????? ????????? ??????? ??? ????? ????? ?????? ???????? ??????? ??????????
"Dhe sigurisht që Ne e dërguam Nuhun te populli i tij, e (ai) u tha: “O populli im! Adhuroni Allahun! Ju s’keni ilah (të adhuruar) tjetër veç Atij (Ky është Besimi i Pastër Islam në Një Zot të Vetëm). A nuk frikësoheni?” [El-Muminun, 23]
?????? ????????? ???????? ???????? ?????? ????????????? ?????????? ???????? ????? ?????? ???? ??????????????
"Vërtet që unë i jam kthyer Atij si Hanif (me vërtetësi dhe i vendosur në Fenë e Tij të Besimit të Pastër Islam në Një Zot të Vetëm), Atij i Cili ka krijuar qiejt e tokën dhe unë nuk jam prej Mushrikëve (që adhurojnë të tjerë përveç a përkrah Allahut).” [El-En'am, 79]
3. Teuhid Esmaa ue Sifaat
Tevhidul-esmaa ue sifaat shkurtimisht do të thotë bindshmëria e fuqishme se All-llahut [subhanehu ve teala] i përkasin të gjithë emrat e bukur dhe cilësitë e përsosura, se ai është larg atributeve të mangëta. Për të justifikuar një emër apo cilësi të All-llahut bazohemi në Kur'an dhe Sunnet. I besojmë këtë emra dhe cilësi pa kurrfarë ndryshimi, pa mohimin e tyre parcial apo të tërësishëm, pa tentim që tërësisht të kuptohen ato dhe të shpjegohen thelbësisht apo të përgjasohen me cilësitë e krijesave.
Kushtet mbi të cilët bazohet teuhid esmaa ue sifaat:
1. All-llahu [subhanehu ve teala] është i Lartësuar dhe i Pastër nga çdo gjasim me krijesat.
2. Te besuarit në emrat dhe cilësitë që janë cekur në Kur'an dhe Sunet, pa kurrfarë shtimi apo mungese, pa kurrfarë mohimesh dhe interpretimesh te gabuar dhe shtrëmbime të atributeve.
3. Shuarja e çdo tentative për ta kuptuar realitetin e emrave dhe cilësive të All-llahut.
Ndërsa salavate dhe selame dërgojmë për Pejgamberin [sal-lallahu alejhi ve sel-lem], familjen e tij të pastër, shokët e tij besnik dhe mbi gjithë ata që e pasojnë rrugën e tij me dinjitet deri në Ditën e Gjykimit.
S’ka dyshim se të folurit dhe të shkruarit për akidën (besimin) e vërtet dhe të sqaruarit e bazave dhe thelbeve të saja është prej çështjeve më të rëndësishme dhe primare në fe. Ngase ekzistenca e Islamit gjindet tek përmirësimi i besimit të drejtë. Me përmirësimin e akides përmirësohet njeriu në tërësi. Me korrigjimin dhe restaurimin e akides korrigjohet e gjithë shoqëria dhe jep fryte të bujshme dhe efekte pozitive. Gjithashtu dhe me dobësimin dhe prishjen e akidës prishet njerëzimi dhe Islami.
Nëse bëjmë një pasqyrim dhe studim të shkurtë në gjendjen e njerëzve do të vërejmë se shumë prej tyre kanë gabime dhe mangësi në akide, qofshin këto gabime dhe mangësi në të folurin e tyre apo në veprat e tyre.
I gjithë ky defekt është si rezultat i moskushtuarit rëndësi dhe kujdes mësimit të akides (besimit) në mënyrë të mirëfilltë dhe veprat që e prishin dhe ndikojnë negativisht në besimin e njeriut.
Ndodhë që të takosh një njeri që supozon se është besimtar i mirëfilltë, ka takvallek dhe se ka njohuri për besimin islam, mirëpo nuk është çudi të vëreshë se ai vepron punë që bien ndeshë dhe në kontradikta me parimet që ai thërret apo ua mëson të tjerëve.
Ka shumë prej tyre që nuk e përfillim mësimin e akides dhe as që i japin rëndësi duke menduar se nuk ka nevojë për ta mësuar akiden dhe se umeti nuk ka nevojë për këtë. Mirëpo, nëse ia parashtron një pyetje të thjeshtë se cilët janë kushtet dhe negacionet e Shehadetit e gjen memec ngase nuk din se si të përgjigjet.
Dijetari i Famshëm Muhamed ibën Abdulvehabi thotë: “Dije vëlla i dashur -Allahu të mëshiroftë- se kërkimi i diturisë është obligim për çdo musliman ngase me dituri kurohet shpirti prej dyshimeve dhe sëmundjeve të tjera. Gjëja më e rëndësishme për njeriun në këtë aspekt është ta mësojë fenë e tij, dhe të vepron më atë çfarë ka mësuar ngase është prej shkaqeve për t'u futur në xhenet dhe mos njohja e fesë dhe injoranca në akide (besim) është shkak i futjes së njeriut në zjarr.” 1
Andaj është përgjegjësi dhe detyrë e çdo muslimani, i cili ka frik se një ditë do të qëndrojë para All-llahut, ta mësojë akiden dhe të ketë frikë dhe të jetë i ndërgjegjshëm që mos të bie në rrjetën dhe në kthetrat e shirkut dhe veprave që e kundërshtojnë apo janë në kontradiktë me teuhidin (besimin).
Dijetari i famshëm Muhamed ibën Abdulvehabi fletë mbi rëndësinë e kësaj teme dhe thotë: “Dije vëlla i dashur se çështja e akides është prej çështjeve më të rëndësishme dhe më më peshë. Andaj është detyrë dhe obligim i çdo muslimani të kujdeset për të, dhe të mos bie në ndonjë vepër që e prish besimin duke mos e ndjerë. Le ta mësojë Islamin dhe kufrin (mosbesimin) që në këtë mënyrë i qartësohet e sakta prej gënjeshtrës, që kështu të jetë largpamës dhe të qëndrojë mbi baza të sigurta dhe mos të mashtrohet me pasuesit e injorancës dhe dyshimeve, edhe përse ata janë shumicë në numër por ata nuk kanë peshë dhe as pozitë tek All-llahu [subhanehu ve teala] dhe i Dërguari i tij." 2
Vëlla i dashur, nëse ndalësh dhe mediton një periudhë të shkurtë do të vëresh se shumë njerëz kanë gabime dhe lëshime në akide, këto gabime apo lëshimi mund të vëresh në shprehjet dhe veprat e tyre që direkt bien ndesh me teuhidin (Besimin) e pastër. Madje vëren tek shumica e tyre defekte dhe të meta në vetë kuptimin e teuhidit dhe realitetit të shirkut dhe veprave që e prishin, njollosin dhe cenojnë teuhidin (Besimin). Ky është një ndër shkaqet kryesore që më bëri të shkruaj mbi rëndësinë e akides dhe se përse duhet të kujdesemi dhe ta mësojmë akiden (Besimin).
Nga ana gjuhësore fjala teuhid do të thotë “njësim”, “unifikim” dhe vjen nga fjala arabe (uehade), e cila do të thotë të njësosh.
Ndërsa në aspektin fetar tehuid do të thotë “Besimi se All-llahu është Një, pa partner në dominimin e Tij dhe veprimet e Tij (Rububije); Një, i pangjashëm me asgjë dhe Një i pangjashëm në cilësitë e Tij (Esmaa ue Sifaat); Një, pa rival në Hyjninë e Tij dhe në adhurim (Uluhije).
Teuhidi ndahet në tri pjesë:
1. Teuhidi Rububije
2. Teuhidi Uluhije, el Ibade
3. Teuhidi Esmaa ue Sifaat
Ndarja e teuhidit në tri pjesë nuk është decide dhe as që e ka ndarë i Dërguari i All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem] dhe as shokët e tij, por ndarjen e teuhidit ndodhi në mënyrë induktive dhe pas ekzaminimit të citateve të Kur'anit dhe Hadithet e të Dërguarit të All-llahut [sal-lallahu alejhi ve sel-lem].
Dijetari i famshëm Bekr Ebu Zejd – Allahu e ruajt – thotë: “Ndarja e teuhidit u bë në mënyrë induktive dhe pas ekzaminimit të ajeteve dhe haditheve gjithashtu argumenton se kjo ndarje ishte edhe tek dijetarët e parë si Ibën Mendah, Ibën Xherir et-Tabari dhe shumë të tjerë.”
1. Teuhidi Rububije
Teuhid Rububije do të thotë: Bindshmëria e fuqishme se All-llahu [subhanehu ve teala] është Zot, i cili veçohet me disa vepra që nuk i posedon askush pos Tij, siç janë; krijimi, furnizim, sundimi, vetëm Ai është që dhuron dhe merë shpirtrat vetëm Ai u sjellë dobi apo dëm dhe se vetëm Ai i pranon lutjet e krijesave.
Thotë All-llahu i Madhëruar:
??? ???????????????? ????????? ???????? ??????? ?????????? ???? ???? ??????? ?????? ??????? ??????????? ????? ????????? ??????????? ??? ?????? ?????? ???? ???????? ???????????
"O njerëz! Përkujtoni Mirësitë e Allahut mbi ju! A ka krijues tjetër përveç Allahut i cili do t’ju furnizojë ju nga qielli dhe toka? La ilahe il-la Huve (Nuk ka të adhuruar tjetër të merituar përveç Atij). Si atëherë po largoheni?" [Fatir, 3]
??????? ???????? ????? ???? ???????? ?????? ????????????
"A është njësoj atëherë Ai i Cili krijon me atë që s’bën asgjë? A nuk do të përkujtoni atëherë (Begatitë e Allahut) e të vini mend?" [En-Nahl, 17]
????????? ??????? ???????? ????????? ?????? ????? ????? ?????? ???????
"I Lartësuar me Madhështi qoftë Ai, në Dorë të të Cilit është Mbisundimi dhe Ai është i Zoti për të bërë çdo gjë." [El-Mulk, 1]
???? ??? ??????? ????????? ????? ?????? ?????? ??????? ????? ??????? ???????? ??? ??????? ???????????
"Thuaju: “Në Dorë të Kujt është i mbisundimi i gjithçkaje? Dhe Ai mbron gjithçka, ndërsa kundër të Cilit nuk ka asnjë mbrojtës, veç sikur ta dinit?” [El-Mu'minun, 88]
(Nëse Allahu shpëton dikë, askush nuk mund ta ndëshkojë atë dhe nëse Allahu ndëshkon dikë, askush nuk mund ta shpëtojë atë). (Tefsir El-Kurtubi).
????? ????????? ?????? ??????? ?????? ????????????? ?????????? ??? ??????? ???????? ????? ???????? ????? ????????? ??????? ????????? ?????????? ?????????? ???????? ??????????? ??????????? ???????????? ???????????? ?????????? ????? ???? ????????? ?????????? ????????? ?????? ????? ?????????????
"Vërtet që Zoti juaj është Allahu, i Cili krijoi qiejt dhe tokën në Gjashtë Ditë dhe pastaj Ai Isteva (u ngrit lart e qëndroi mbi) Arsh (Fronin e Tij Madhështor vërtet ashtu siç i shkon Madhështisë së Tij). Ai sjell natën si mbulesë të ditës dhe secila duke synuar tjetrën pandërprerë; dhe Ai krijoi edhe diellin, edhe hënën, edhe yjet të nënshtruar ndaj Urdhërit të Tij. Padyshim që i Tij është Krijimi dhe Komandimi. I Shenjtëruar dhe i Lartësuar qoftë Allahu, Zoti i Aleminit (i gjithë botëve, i gjithçkaje që ekziston, i njerëzve dhe i xhindeve)." [El-A’araf, 54]
2. Teuhid Uluhije
Teuhid Uluhije do të thotë: Të njësuarit e Allahut me adhurim, e gjithë ky teuhid ndërtohet mbi sinqeritetin, pra të gjitha adhurimet të jenë të sinqerta për All-llahun [subhanehu ve teala] duke mos pasur në adhurimi askush tjetër pjesë.
Dijetari i Islamit Ibën Tejjmije thotë: “Realiteti i Teuhidit është që të adhurohet vetëm All-llahu [subhanehu ve teala], t’i lutemi vetëm Atij, t’i kemi frik vetëm atij, mos ti mbështetemi askujt përveç Atij, i gjithë adhurimi të jetë vetëm për Atë, të gjithë këto mos të jen për ndonjë person, mos t’i merr për adhurues melaqet apo pejgamberët.”
Dijetari islam Sulejman ibën Abdullah thotë: “Ky lloj i teuhidit është thelbi i fesë, gjithashtu është thirrja e të gjithë pejgambereve, dhe ky teuhid është realiteti i fjales “La ilahe il-lall-llah”. Në një vend tjetër thotë: “Për këtë teuhid u krijuan krijesat dhe gjithësia, u dërguan pejgamberët, zbritën librat, për këtë teuhid u dalluan njerëzit në besimtar dhe jobesimtar, të lumtur banor te xhenetir dhe të pikëlluar banor të zjarrit.” 3
Thotë All-llahu i Madhëruar:
???????? ????????? ??? ????? ??????? ????????? ???? ?????????? ?????? ?????????????? ??????????? ????????? ????? ????? ?????? ????????? ????? ??????? ???????? ??????????? ?????????? ??? ???????? ??????????? ?????? ????? ????????? ???????????????
"Dhe me të vërtetë që Ne kemi dërguar te çdo Ummet (bashkësi njerëzish, popull, komb) të Dërguar (duke shpallur): “Adhuroni vetëm Allahun dhe shmanguni dhe i rrini larg Tagutit (shejtanëve ose çdo gjëje tjetër që adhurohet pos Allahut).” Pastaj, pati prej atyre popujve të cilët Allahu i drejtoi, pati edhe të tjerë të cilët e merituan dhe iu bë e pashmangshme rruga e gabuar. Udhëtoni pra nëpër tokë dhe shikoni se si ishte fundi i atyre të cilët përgënjeshtruan (të vërtetën)." [En-Nahel, 36]
????? ??????????? ??? ???????? ??? ???????? ?????? ?????? ???????? ??????? ??? ?????? ?????? ????? ????????????
"Dhe Ne nuk kemi sjellë ndonjë të Dërguar para teje (O Muhammed) e që të mos e kemi frymëzuar Ne (duke i thënë): “La ilahe il-la Ene (nuk ka të adhuruar tjetër të merituar veç Meje - Allahu), pra më adhuroni Mua të Vetëm.” [El-Enbija, 25]
????? ???????? ???????? ?????????? ?????? ?????????????
"Dhe Unë (Allahu) nuk i krijova njerëzit dhe xhindet, veçse që ata të më adhurojnë vetëm Mua." [Edh-Dharijat, 56]
???????? ??????????? ?????? ????? ???????? ??????? ??? ?????? ????????? ??????? ??? ????? ????? ?????? ???????? ??????? ??????????
"Dhe sigurisht që Ne e dërguam Nuhun te populli i tij, e (ai) u tha: “O populli im! Adhuroni Allahun! Ju s’keni ilah (të adhuruar) tjetër veç Atij (Ky është Besimi i Pastër Islam në Një Zot të Vetëm). A nuk frikësoheni?” [El-Muminun, 23]
?????? ????????? ???????? ???????? ?????? ????????????? ?????????? ???????? ????? ?????? ???? ??????????????
"Vërtet që unë i jam kthyer Atij si Hanif (me vërtetësi dhe i vendosur në Fenë e Tij të Besimit të Pastër Islam në Një Zot të Vetëm), Atij i Cili ka krijuar qiejt e tokën dhe unë nuk jam prej Mushrikëve (që adhurojnë të tjerë përveç a përkrah Allahut).” [El-En'am, 79]
3. Teuhid Esmaa ue Sifaat
Tevhidul-esmaa ue sifaat shkurtimisht do të thotë bindshmëria e fuqishme se All-llahut [subhanehu ve teala] i përkasin të gjithë emrat e bukur dhe cilësitë e përsosura, se ai është larg atributeve të mangëta. Për të justifikuar një emër apo cilësi të All-llahut bazohemi në Kur'an dhe Sunnet. I besojmë këtë emra dhe cilësi pa kurrfarë ndryshimi, pa mohimin e tyre parcial apo të tërësishëm, pa tentim që tërësisht të kuptohen ato dhe të shpjegohen thelbësisht apo të përgjasohen me cilësitë e krijesave.
Kushtet mbi të cilët bazohet teuhid esmaa ue sifaat:
1. All-llahu [subhanehu ve teala] është i Lartësuar dhe i Pastër nga çdo gjasim me krijesat.
2. Te besuarit në emrat dhe cilësitë që janë cekur në Kur'an dhe Sunet, pa kurrfarë shtimi apo mungese, pa kurrfarë mohimesh dhe interpretimesh te gabuar dhe shtrëmbime të atributeve.
3. Shuarja e çdo tentative për ta kuptuar realitetin e emrave dhe cilësive të All-llahut.
